homiletica: Pinsedag, 27/5-12, St dominikus krk, Joh 15, 26-27; 16, 12-15

Kjære kristne!

Det er pinse, ’pentakosta’, den femtiande dagen etter Påske – og dermed fullbyrding av påska. Pinsa er påska si frukt: Ved sin død og si oppstode opna Kristus veg mellom Gud oss, opna han himlens sluser over verda, opna for Krafta frå det høge, slik han hadde bedt apostlane, saman med Maria, å vente på i det bøn, i Jerusalem. Som profeten Joel hadde førutsagt:

Ein gong skal det henda
at eg auser ut min Ande over alle menneske.
Sønene og døtrene dykkar skal profetera,…
Eg set varsel
på himmel og jord,
blod og eld og røyksøyler.

Altså: Den allmektige, majesteten, stig ned, som han gjorde på Sinai – men no, på Sion, i all sin fylde, no ikkje berre med tanke på den gamle pakts gudsfolk, men på eit nytt folk av alle ætter og tungemål, av alle nasjonar.

Den nye pakta – også varsla av profeten, når han seier:

Eg hentar dykk frå folkeslaga, samlar dykk frå alle landa og fører dykk heim til dykkar eige land. Eg stenkar reint vatn på dykk, så de blir reine. Eg vil reinsa dykk for all ureinskapen og for alle avgudane. Eg gjev dykk eit nytt hjarte, og ei ny ånd gjev eg inni dykk. Eg tek steinhjartet ut or kroppen på dykk og gjev dykk eit kjøthjarte i staden. Og min Ande gjev eg inni dykk og gjer at de følgjer forskriftene mine, held lovene mine og lever etter dei.

Også i vår tid er det snakk om ”åndelighet”, men det blir ofte nokså diffust. Den ånd vi feirar i pinsa, er Guds Ande, den tredje person og guddomen. Han som går ut frå Faderen og Sonen og som blir tilbeden og æra saman med Faderen og Sonen og som har tala gjennom profetane, slik vi vedkjenner det i vårt credo (jfr Nicenum). Guds Ande verkar overalt, i skaparverket og Guds verdsstyre, men i sin fylde blir han gitt oss gjennom Jesus Kristus, i kyrkja sin fellesskap. Anden bles dit han vil – men det er i kyrkja vi finn sjølve ”stormsenteret”; der talar han til oss og handlar han med oss. I Ordet, i sakramenta, i embete og tenester, i karismane, nådegåvene, i den innbyrdes kjærleiken. Der gir han oss Barnekårsanden som gjer at vi ikkje berre anar at der er ein Gud, men som gjer at vi ropar: -Abba, Far! Fadervår!

Det er dette Jesus minner oss om i evangeliet i dag. Han seier, som vi høyrde:

Når Talsmannen kommer, han spm jeg skal sende dere fra Faderen – Sannhetens Ånd som utgår frå Faderen – da skal han vitne om meg. Og:

Han skal kaste glans over meg, for det er av mitt han skal ta og forkynne dere.

Andens verk i kyrkja er altså knytt til Kristus, til hans ord og verk, til alt det han overgav til apostlane og vidare til kyrkja. Sann «åndelighet» held alltid fast ved det. Nettopp i den kristne fellesskapen, i kyrkja, er det at Andens frukter veks fram, slik vi høyrde i lesinga:

Kjærlighet, glede, fred, høysinn og vennlighet, godhet og trofasthet, mildhet og selvbeherskelse. Til forskjell frå

utukt og utsvevelser, avgudsdyrkelse og magi, hat, fiendskap og nag, uvennskap og intriger, splid, missunnlese og partivesen, drikk, svir og annet av samme slag. Som å lese ei av dei store tabloidavisene…

For at Guds Ande skal kunne skape dei gode fruktene iblant oss, vil han fyrst vise seg for oss som Botsanden. Som Sakarja seier:

Over Davids hus og dei som bur i Jerusalem, auser eg ut ei nåde- og bøneånd. Då skal dei sjå på meg, på han som dei har gjennomstunge(Sak 12,10).

Det var det som skjedde då Peter steig fram og forkynte den krossfeste Kristus, Israels Messias, verdas Frelsar, Livsens hovding. Då dei høyrde det, stakk det dei i hjarta, står det, og dei spurde: Kva skal vi gjera, brør? Peter svara: Vend om, og lat dykk døypa i Jesu Kristi namn… så de får tilgeving for syndene; då skal de få Den heilage Ande i gåve (Apgj 2, 37-38).

Brør og systre! Det er denne nåde- og bøneånda vi treng for at det skal bli pinse, for at pinsens verk skal halde fram i kyrkja og i vårt liv. Den som får oss til å spørje: -Kva skal vi gjere? Pinse er krise, er oppgjer, er ny innsikt, ny uro, ny start, ny forankring. Mange er interesserte i ‘åndelighet’, men kanskje ikkje i å gjere bot. Pinse er å begi seg til skriftestolen og tale ut om livet slik det er. Pinse er å forsone seg med Gud og menneske. Kva om vi alle stilte dette sprøsmålet for alvor, på alle område av livet og aller mest i det som har med vårt tiulhøve til Gud å gjere: -Kva skal eg gjere? No.

Midt i krisa skal vi sjå opp til han som vi har gjennomstunge, til den krossfeste, når vi feirar evkaristien og ser han, “Guds Lam som tek bort verdens synder”. Når dette skjer – når dette blir fokus, når dette slepp til – skjer det alltid noko nytt og fornyande, både individuelt og for fellesskapen.

Pinse, det er at trua trengjer inn under overflata. Og det må ho dersom vi skal kunne leve og stå fast som kristne i eit samfunn der mange av dei tradisjonelle haldepunkta og støttepunkta blir tatt frå oss.

Vi lever i ei tid som er vansklegare, men også opnare. Difor har vi grunn til å be med styrke og forventing:

Veni, Sancte Spiritus! “Kom, Heilage ande, fyll hjarto til dine truande!”