carpe diem: Ved Øyern

… i Spydeberg, heilt i sør, like før Glomma renn vidare etter sitt lange kvilepass i Øyern. Kvit, kvit vinter her – over den frosne innsjøen, over gardane som tronar på høgdedraga over på den andre sida, over skogen rundt ikring. Og over tunet her på Mariaholm; leir- og konferanseplassen for Oslo katolske bispedøme. 

No er eg her på møte i biskopens liturgikommisjon – for å arbeide med omsetjing(frå latinsk original; skal godkjennast i Roma) og utgjeving av dei katolske rituala (dåp, konfirmasjon, gravferd, sjukesalving osb). Vi har til no berre hatt sjølve messeboka/missalet i skikkeleg norsk bok-utgåve (ei diger og vakker bok); rituala har versert i kopiar, hefte, improvisasjonar… No skal det bli betre. Slik kostar penger og tid. 

Vi er ei sju, åtte personar som jobbar med dette. Krevjande, men viktig. Kom i går kveld, inn til Oslo igjen i morgon ved tretida.

officium: måndag, 8. vike i det allmenne året, jobs bok 2 (matutin)

«Skal vi berre ta imot det gode frå Gud? Skal vi ikkje ta i mot det vonde òg?» (v 10)

Dette er provoserande tale for mange. Vi tenkjer lett at det syner ei underkastande og redd haldning. Nettopp slik tilhøvet til Gud ofte blir oppfatta. Men då les vi Job i ljos av våre eigne fordomar og debattar. Job talar ikkje her som den korrekte representanten for autoritær religion. Han talar som Guds ven.

Ein ven som han må slåss med, ein ven som han ikkje forstår, men tviheld på, ein ven som han kranglar med og skrik mot. Men ein ven, hisides alt som tyder på det motsette av venskap og godvilje. 

Gud vender seg mot Job, og Job mot Gud. Men dei høyrer saman. Som to brytarar.

nota bene: den arabiske oppreisten. vi og dei andre

sitat frå ein kommentar – med ein tilleggskommentar frå eiga hand…

«The bravery, discipline and creativity of the Egyptian revolutionary movement is nothing short of a political miracle, deserving to be regarded as one of the seven political wonders of the modern world. To have achieved these results without violence, despite a series of bloody provocations – and persisting without an iconic leader – without even the clarifying benefit of a revolutionary manifesto, epitomises the originality and grandeur of the Egyptian revolution of 2011.

Such accomplishments shall always remain glories of the highest order that can never be taken away from the Egyptian people, regardless of what the future brings. And these glorious moments belong not just to those who gathered at Tahrir Square and at the other protest sites in Cairo – but belong to all those ignored by the world’s media, those who demonstrated at risk to and often at the cost of their life or physical wellbeing, day after day throughout the entire country in every major city.

Both the magnitude and intensity of this spontaneous national mobilisation was truly remarkable. The flames of an aroused opposition were fanned by brilliantly innovative, yet somewhat obscure, uses of social networking, while the fires were lit by the acutely discontented youth of Egypt – and kept ablaze by people of all class and educational backgrounds coming out into the street».

(Richard Falk, prof. em.  internasjonal rett; Princeton- universitetet //publisert på  nettavsia «Aljazera; the project for a new Arab century»)

———————————–

Når eg gjennom media har vore vitne til den folkelege oppreisten i dei arabiske landa, ikkje minst Egypt, har eg kjent at strofa frå Salmane går rett inn: «Då var… det for oss som ein draum. Då fyltest vår munn med lått og vår tunge med fagnadrop»(Sal 126). Dette er sagt om Sion, men Gud ynskjer fridom for alle folk.  Etter mitt syn ser vi for augo våre  historiske hendingar på line med fallet av jarnteppet og Berlin-muren på åtti-nittitalet.  Så uventa, så raskt, så menneskeleg  og – trass alt – lite valdeleg.  Eg hugsar kor stort inntrykk det gjorde på meg sjølv, frå framveksten av polske Solidaritet heilt til det endelege samanbrotet for kommunistregima. 

Hendingane vi har sett i det siste, har vekt stor og positv merksemd rundt i verda; lijkevel er det merkbart at mange vestlege politikarar, statsleiarar  og kommentatorar har vore meir ambivalente, avventande og usikre. Fordi mange i Vesten har støtta regima og hatt politisk og økonomisk nytte av det. Fordi ein er redd for alt som har med mulege islamske politiske krefter å gjere. Heilt inn i Facebook-trådane har eg kunna spore dette. Undersøkjingar viser også at nordmenn er meir redde for islam enn for økologisk eller økonomiske katastrofar. Eit skikkeleg «hang up».

 

Framtida er ei opning mot noko positivt, dersom vi møter henne med både dømekraft og god vilje. Noko av problemet med den vestlege frykt-mentaliteten, er at vi berre trur på endringar som går hundre prosent i vår retning. Vi tenkjer at folkemassene som ynskjer fridom, vil ha heile den vestlege pakken: Uhemma kapitalisme og marknadsliberalisme, konsumerisme, fri sex, nei til gudstru. Seinast i dag las eg eit intervju med Ola Borten Moe (Morgenbladet), der han seier, frit gjengjeve: – Dei vil bli som oss! 

 

Eg trur tyngda av demonstrantane ynskjer fridom utan å kopiere Vesten i eitt og alt. Tvertom kan dei syne oss ein tredje veg, mellom autoritære regime –  religiøse, militære eller sekulære – og den teoretiske og praktiske materialismen vi har etablert oss med.  

 

officium: fredag, 7. vike i det allmenne året, fork 8,5 – 9,10 (matutin)

«Den vise kjenner i sitt hjarta både tida og domen» (8,5)

Det kan sjå ut som on Forkynnaren forkastar visdomen, at alt er hipp som happ, det går godt med dåren og dårleg med den kloke, alt er fåfengt.  Men det han vil, er å jekke ned menneskeleg aktivisme og ein altfor overflatisk rasjonalitet. Berre Gud kjenner løyndomane med verda og sjølv om vi prøver i granske dei ut, må vi til slutt berre leve av ein grunnleggjande tillit til at verda og livet har meining, trass alt.

Den vise ser intuitivt gjennom alle kvasivurderingar, analysar og scenarier. Han eller ho veit at  vi, trass alle paradoks, før eller seinare blir innhenta av det vonde eller gode vi har investert i i livet vårt. «For alle ting har si tid og sin dom» (v 6b).

officium: torsdag, 7. vike i det allmenne året, fork 6,12-7,28 (matutin)

«Du skal ikkje seia: Kva kjem det av at alt var betre i gamle dagar enn no?» (7,10)

Gamalmannsvisdomen er freistande å ty til. For mange blir det ein rein refleks når ein kjem opp i åra.  Heile tida samanliknar ein alle fenomen med det ein hugsar frå fortida. Det har sannsynlegvis å gjere med kjensla av alt det uoppfylte i livet; eit liv som ikkje svara til dei store forventingane og etterlet seg vonbrot og forbitring; ein slags måte for å hemne seg på sitt eige liv. 

Pessimisme og skepsis  – det har alt saman lett for å gå for visdom utan å alltid å vere det.  Fordi det er blitt ei erstatning for tru, von og kjæleik.   Som både toler og verdset  fortida og gjer oss nysgjerrige på  notida og framtida.

officium: onsdag, 7. vike i det allmenne året, fork 5,9 – 6,8 (matutin)

«Det likaste eit menneske kan gjera, er å eta og drikka og ha det godt…» (v 17)

Forkynnaren er ein filosof og prøver ut sine tankar om livet under himlen. Han pendlar mellom hedonisme og kynisk pessimisme.  Hedonismen, nytingsfilosofien, synest best; tenk ikkje for mykje og for langt, gled deg i noet.  Som den rike bonden i Jesu likning. Eller som mange menneske i den kulturen vi lever i.

Jesus tenkjer annleis og lærer oss ein annan visdom: «Du dåre! I denne natt krev dei sjela di av deg. Kven skal då ha det du har samla?» (Luk 12,20).

officium: festen for apostelen peters stol, apgj 11,1-18

.. peters stol er bispesetet i Roma, «den heilage stolen»; konkret: biskopens trone, cathedra, i Lateran-kyrkja, San Giovanni, som er Romas domkyrkje /katedral, «alle kyrkjers mor» , som det står på inskripsjonen over portalen; sjølve «moderkyrkja»…

«Dei lova Gud og sa: « Så har då Gud late heidningane òg få venda om og vinna livet» (v 18)

«Heidningane» – det er eit eksotisk ord som rett og slett tyder folka, folkeslaga, nasjonane. Oss. Vi tenkjer sjeldan over at frelsa for verda ikkje er noko som berre «ligg i lufta», klar til å laste ned. Gud har ein veg som går gjennom historia. Gjennom Israel og jødefolket har hans frelse nådd fram i verda; det store spranget kom med Jesus Messias og kyrkja av jødar og heidningar, Guds verdsvide familie.  Apostelen Peter var den som fyrst forkynte dette på ein gjennombrytande måte. 

Gjennom dette har vi lært Guds Ord å kjenne. Slik har vi funne vegen, slik har Gud gjort det mogeleg også for meg å vende om, å kome til han, å  bli hans barn.  Difor takkar eg Gud i dag.