Eit nytt år
la seg over det gamle
eit lett lag av nysnø
ein duk av ljos
over berrfrost og skare
over alt livs
sprukne hud
det dreiv forbi
i ein augneblink av sanning
det berre kviskra over markene
sveva gjennom skogholta
la seg til ro
som ei uventa von
som ung nåde
over ei gamal jord
Siste dagen dette året er eg her, i Frankrike. For ein dominikanarbror, ja, djupast sett for alle kristne, er alle land eit fedreland, for vi har vårt borgarskap i himlen og er pilgrimar her i verda.
Forhandlingane i kommisjonar og i plenum er lange – og ordrike, og det tek på kreftene å sitje stille så lenge. Vonar på litt fritid i helga så eg får gått ein litt lenger tur oppover åsane. På ein åskam eit par kilometer unna ligg det ei vakker, gamal kyrkje, dit tenkjer eg å gå. Her i le Lyonnais (landskapet kring Lyon) har jo kyrkja vore planta heilt frå den fyrste tida; i den hl Ireneus var biskop i Lyon og ein av dei som argumeneterte og forkynte mot gnostisimen. Den gongen var området ein del av det romerske riket, provinsen Gallia, og mange kristne leid martydøden her, mellom andre den hl Ireneus.
Endå i dag er erkebiskopen i Lyon Frankrikes primas. Så her susar historia, både den politiske og den kyrkjelege. I dag tidleg høyrde eg forresten ei ugle tute i klosterskogen her; det var i otta og endå mørkt, svake konturar av bladlause, store lauvtre utanfor, ei bleik strime av ljos over austhimlen. Rytmen er stort sett den same som heime; eg går i refektoriet, alt er stille, tek ein bolle med kaffi, eit eple, litt brød; eit par andre brør dukkar opp, eg går til det vesle oratoriet (kapellet) ikkje langt frå mi eiga celle. Mørkt. Skimtar altaret av betong midt i rommet, eit krusifiks av jarn mot eine veggen, så vidt ljos frå eit skrått vindauga i det pyramidiske taket som endar i ein spiss høgt oppe. Når ljoset kjem, felll det presist innover altarbordet.
Der sit eg. Det er å be – eller byrjinga på bøn: Vere der. Konkret, ikkje illusjonar, ikkje fantasiar, ikkje pressa kjensler, men noko verkeleg. At du er der. Slik du er, med alt du er. Og Gud er der. Då kan du, om du vil, ta fram alt du vil be om for deg sjøl og andre, alt du ynskjer, alt du du fryktar, alt du vonar.
Kjenn golvet under føtene. Himlen når heilt ned dit.
—
No har vi sunge vesper. Det store rommet er laga for eit stort kor av brør. Det kling heilt unisont, som éi røyst. Også den lange pausen mellom halvversa i salmodien fell inn i ein fullstendig felles rytme. Måten å syngje på, sjølve songkulturen, har vakse fram gjennom århundra; dominikanarordenen har sin eigenart i songen, litt kraftigare og raskare enn hos benediktinarane.
Det blir ein fin nyttårsaftan her. Heilt fyrverkeri-fri. Eg legg ut nyttårsdiktet eg skreiv for nokre år sidan…. Godt nytt år!
Dagane går. Eg er plassert i underkommisjon nr tre; revisjon av formasjon (som utdanning stort sett blir kalla i katolsk setting i dag) og studieopplegg for nye brør. Vanlegvis tar det fem til sju år her i Frankrike, med framhald for dei som vil ta lisensiat-grad og doktograd. Det dreiar seg både om ein fagleg/akademisk formasjon og ein asketisk; det som har med sjølve klosterlivet å gjere; det «regulære» livet, som ein vil seie her, livet i samsvar med ordensregelen og alt som fylgjer med: Tidebøner, personleg bøn, framferd i klosteret, tilhøvet til novise- og studentmeistaren, oppgåver og embete i klosteret, måltida, lære å vere stille, vere åleine osv osv.. Dominikanarane fylgjer den hl Augustins regel (frå 400-talet i Hippo i Nord Afrika), samt konstitusjonar ( meir detaljerte lover) som stammar frå cistersiensarane.
Viktig for brørne at det er samanheng og koherens mellom den faglege, intellektuelle utdanninga og den åndelege/regulære og personlege. Difor er også klosteret brørne tilhøyrer under utdanninga, viktig. «Eksemplets makt» er stor, som kjent. Vi frå Skandinavia (Dacia, som det heiter i ordenen, som det gjorde i mellomalderen) ynskjer at våre studentbrør skal kunne vere fire år i Frankrike og så to år i Oxford. Skandinavar står i dag nærare den anglo-saxiske kulturen, både språkleg og på andre måtar, så eit slikt løp ville gjere formasjonstida meir overkomeleg og positiv. Det vil truleg også lette rekrutteringa. Vonar kapitlet og provinsen går for dette! Vi har jo alt no ein bror i Oxford, br Haavar, etter fem år i Frankrike.
Slitsamt å sitje i møte heile dagen. Fekk meg ein litene promenade etter middagen i dag. Kulden og snøen er borte; mange varmegrader her no, disisg luft over dei høge og langstrakte åsane som er dyrka heilt til topps med skogholt her og der. Vingardar med nakne, skorne vintre. Landsbyar, ofte samanvaksne til forstader til Lyon nedover mot dalbotnen, gardar og gardshus oppover liene og på åskammane.
I kveld kjem den nyvalde provinsialprioren reisande frå Algerie for å overta provinsen og leie resten av kapitlet. Når klokka slår, samlast kapitularane i klosteratriet og helsar på han. Eg er spent på typen…
Varmare i dag. Det tynne snølaget skrumpar og fordampar. Det frosne vatnet som heng utfor takrennene til le Corbusier tek til å dryppe. Eg kan sitje på cella utan tjukk gensar. I dusjen er det rett nok nesten ikkje varmt vatn, det berre sildrar; til gjengjeld fossar det med kaldevatn.
I dag har vi valt ny provinsialprior. Fr Jean-Paul Vesco. Franskmann, ung, prior for eit lite kloser i Algerie. No må han reise sporenstreks hit for å overta leiinga av kapitlet. Vi kan ikkje foreta oss noko formelt utan han. Trur det er eit bra val. Ein yngre mann som kjenner livet utanfor Frankrike, ein som også kan ta nye avgjerder og forandre fastgrodde (u-)vanar. Provinsen treng fornying. Dominikanarane har rektruttert relativt godt dei siste åra, i motsetnad til mange andre kongregasjonar, men no trengs ein ny giv. Unge menneske ynskjer meir radikale livsformer. Og fordjuping meir enn aktivisme.
Eg er plassert i ein kommisjon som skal fornye/revidere utdanninga (formasjonen), både i det regulære livet (sjølve klosterlivet, den asketiske og kontemplative dimensjonen) og dei akademiske studiane.
Det blir ein spennande tid.
Dagen hallar her i Lyon-utkanten. Det har mildna i veret, med mjukblå åsar rundt oss i det sterkt kupperte, lauvskogkledde landskapet. Eit lett dryss av snø over det heile.
Dagen starta i den iskalde, store betongkyrkja; ein unison, høgtidleg tone når vi syng dei bibelske salmane i tidebøna. Så frukost og forhandligar. I ettermiddag har vi hatt såkalla «tractatus», i forkant av valet av ny provinsialprior. Alle kan føreslå kandidatar – og så går runden med synspunkt på dei brørne som er lanserte.
Den som ikkje har noko å ytre, seier bere «Je passe», og gir ordet vidare. Den omtala broren ventar på gangen i mens. Systemet er gamalt, heilt frå ordenens fyrste tid på 1200-talet. Ur-demokrati. Langsamt utkrystalliserer hovudkandidatane seg. I morgon er det val, etter at vi har feira messa med påkalling av Den heilage Ande. «Den heilage Ande og vi…» skal velje.
Snart er det vesper.
No sit eg på cella her i klosteret, Sta Maria de la Tourette, nord for Lyon. Det er mørkt ute. Her er ingen gardiner. Cella er nokre meter lang og eit par meter brei. Eit enkelt bord står ved vindauga. Ein stol, ei lampe, ei enkel seng, eit skap utan dører, men med eit par hyller, står ut frå veggen på tvers i rommet og deler av ei lite inngangsparti med vask. Cella endar i ein miniatyrbalkong. Det er sikkert 150 slike celler her. Alle like, alle med vegger i betong som er grovsladda for å hindre oppsamling av personleg stasj.
Heile klosteret er avangtgard-arkitektur, verdsberømt. Det kan verke bistert, men det gjev nettopp den atmosfæren av «austerité» som er tilsikta – og som var ynskt frå brørne si side då det vart prosjektert. Aller best kjem dette strenge og nesten «stygge» til sin rett når klosteret er fullt av brør som lever det fullstendige dominikanske livet. Etter krisa i 68 er det no berre ein liten kommunitet her, som driv undervising, kulturarbeid og tek mot gjester, ikkje minst arkitektur-turistar som valfartar hit frå heile verda,
Kyrkja er stor; heilt naken, med eit enormt kor (nesten 200 korstolar) for brørne og litt plass for folk utanfrå. Ei verkeleg monastisk kyrkje dette. Akustikken er heilt overnaturleg, med ein rå etterklang som blandar tonane høgt oppe under taket, får det til verke som dei stig opp i det hisidige, eller rettare: som om dei kjem derifrå, like gjerne «nedanfrå,» får ein brunn eller ei kjelde, eit uutgrunnleg djup. Her skjønar du noko av tidebønsongens metafysiske karakter.
Det er kaldt i huset, særleg på cellene. Dårleg oppvarming. Glad eg har den tjukke Devold-gensaren med meg, utanpå kutta.
Ruta er svart. Eg bed snart mitt kompletorium og legg meg.
…stort sett i lufta. For her sit eg på Gardermoen og ventar på å entre fly til Lyon med skifte i Zürich. Saman med br Gérard Marie er eg nemleg utsending (ex officio, som prior) på den franske dominkanarprovinsens kapittel (generalforsamling) i Lyon, på det kjende le Corbusier- klosteret vårt det, La Tourette. Litt utanfor Lyon, rett nok. Ein haug med elektroniske dokument å lese når eg kjem på cella der i kveld, Deo volente. Vi får berre vone og be at reisa går greitt, trass eit noko nedkjølt Europa.
Jula i St Dominikus har vore fredeleg , med meir enn fullsett kyrkje både julenatt og juledag. For min del har eg også hatt litt preikestol i eit par av Oslo-avisene på julfatan.
God jul framleis til alle! Etter planen er vi tilbake i Oslo den 5. januar. Kanskje får eg lagt ut stoff på nettet/bloggen også i Lyon. Pax!
Kjære kristne!
Jula er borna si høgtid seier vi ofte. Det er sant, men det kan også vere ein måte for dei vaksne å halde avstand til sjølve julebodskapen. Vi overlet trua til borna – tru er jo likvel noko litt naivt, litt truskyldig; fint for dei som treng det. Vi er jo vaksne og fornuftige, men for all del, ein gong for året kan vi jo vere litt mjuke, det kan ikkje skade.
Brør og systre, eg trur faktisk ikkje at de er mange her som tenkjer slik, men det er ein mentalitet som lett snik seg inn på oss. Fordi jula har fått litt feil fokus. Jesusbarbet blir for borna, jula blir norsk julestemning med julenek, dompappar, djupsnø og kanefart.
Men jula er ikkje fyrst og fremst ei barnegreie, og ikkje fyrst og fremst ”a white Christmas”, ei slags nordisk høgtid. Jula er Christ-mass, Kristmesse, sjøl om ho ikkje kvit! Jula er fyrst orientalsk, palestinsk, jødisk – og så er ho universell; afrikansk, indisk, meksikansk, russisk, kinesisk, alt muleg, og også norsk. Den kristne jula, kyrkja si jul er ikkje ein vinterfest, men ein messiasfest! Det handlar om Messias, den salva kongen, slik adventstida har peika han ut for oss, Han som skal kome. Han er komen, han er her! Hodie Christus natus est! Det er alt juledag, vi skal snart syngje nettopp slik: -I dag, er Kristus – altså Messias – født!
Messiasbarnet – det er han vi feirar! Eit barn, ja:
”Et barn er oss født, en sønn er oss gitt”, høyrde vi i lesinga; men det stoppa ikkje der, vi las meir: ”Herreveldet er lagt på hans skulder, og hans navn skal være: Underfull Rådgiver, Veldig Gud, Evig Far og Fredsfyrste”!
Han er den det gamle Gudsfolket vanta på, det folket som har gjeve oss Frelsaren. Han er den profeten som også dei muslimske truande ærar, skjønt han for oss netttopp er Veldig Gud, ja, Gud av Gud og ljos av ljos.
Han er den som heile verda og alle menneske og alle tidsaldrar djupast sett ventar på og lengtar etter. Han som gjev verda frelse og evig liv, det alle menneske er skapte til og kalla til; han som tar oppgjeret med destruksjonskreftene: døden, demonen og synda. Han som står for rett, rettferd og fred – ja, som skulle forplikte oss til å stå for dette og leve dette ut, midt i vår verd. Jula gjeld vårt heilt personlege liv, men også samfunnet, naturen, verda, ja heile kosmos.
Kjære kristne! Lat oss forstå at det vi kallar juleevangeliet er ei Messiasforteljing; at jula er festen for Messias; at Gudsbarnet er født, han som til og med i krybba og på sitt morsfang er Konge og har sitt spir i handa. Der blir han tilbedt av kongar og vismenn som skjønar at det er han, barnet, som er Kongen over kongane og Herren over herrane!
Han er Messias, Herren! Vi har funne han! Å tru det, det er å vere kristen. Lat oss difor manifestere hans rike på nytt, i livet vårt, i samfunnet vårt. Ikkje med ytre makt og dominans, men med kjærleik, sanning og rettferd. Det er den julefeiringa verda ventar på no.
Kom alle kristne! Kom la oss tilbe han som er Rex angelorum, kongen over englar; venite adoremus in Betlehem. Som i denne høgheilage natta er her og no!
..fyrst publisert som kronikk i VG (Verdens Gang), 24. desember-10…
Ut av dynene? Neida, slapp av, det skal ikkje handle om sex, men om noko som er like forførande: Om julestemninga som ein kulturell mentalitet når det gjeld nordmenns religiøse praksis.
I fylgje den offisielle myten går ”alle” til kyrkje på julekvelden, skjønt vi veit at dei fleste faktisk ikkje gjer det; ja, at det til og med har vore ein nedgang det siste året. Vi kjenner att det same stemningsleiet når det er snakk om den store oppslutninga om dåp og konfirmasjon, om bryllup og gravferd. Her svingar statistikkane, men det er ikkje mogeleg å oversjå at det over tid har gått markert tilbake. Støast står gravferda, kyrkja er stadig best på dødsrituala. Det skal ein ikkje kimse av; dei orda som held i døden, er som regel eit teikn på kva som held i livet. At ein seig majoritet endå let borna sine døype og at så mange stadig blir konfirmerte i kyrkja, viser også at det er ikkje er så lett å kutte alle banda til den kristne tradisjonen som ein skulle tru. Det ligg ein slags sta vilje i dette som ein skal merke seg.
Med det er defensivt å satse for mykje på det som endå er att av den kristne einskapskulturen. Kyrkja og kristendomens plass i historia vår skal ikkje underkommuniserast og undervurderast, trua sin styrke kan i dag likevel berre visast i evna til å hevde seg som eit aktivt val på basis av ei personleg overtyding. Heller ikkje tradisjonar går av seg sjølve. Tradisjon i kyrkjeleg forstand er ikkje automatikk eller konvensjonalisme. Tradisjon tyder overlevering og inneber å gje noko vidare på ein verksam og vilja måte, slik dei russiske babusjkaene kviskra Fadervår og heilage ord inn i øyret til borna og lurte heile det ateistiske maktapparatet i Sovjet-staten. Trusformidling vart motkultur. Ei levande kyrkje kan ikkje nøye seg med å apellere til restar av fortida om dei er aldri så trauste. Ho vil våge å utfordre menneske til å ha eit aktivt tilhøve til tradisjonen som noko som formar notida og framtida.
Mange held fast ved dei kyrkjelege rituala, men oppslutninga om kyrkja sitt sentrum, messa med den fullstendige forkynninga, trusvedkjenninga og nattverdfeiringa, er drastisk mindre. Både teologisk og sosiologisk kan ein trygt seie at ei kyrkje ikkje kan overleve lenge der sjølve basen forvitrar og ferre identifiserer seg med fylden i bodskapen. Heller ikkje i fotballsporten er det særleg gagn i at fansen er talrik dersom ingen vil stille opp som spelarar og bli skikkeleg gode på banen. Ei vag fotballinteresse er ikkje nok.
Greitt nok at det alltid vere nokon som heng seg på lasset, som ikkje kan eller vil stå for ei tydeleg tru; vi er alle undervegs. Problemet oppstår når dette blir idealisert og sett som standard, når unntaket gjer krav på å vere regel og minimum blir definert som maksimum. Det er her dei gamle folkekyrkjene, både protestantiske og katolske, er ute på glattisen i våre dagar. Ein vil så gjerne stå sterkt, så gjerne at alt skal vere som før, at alle eigentleg er positive og eigentleg er kristne. Når butikken går dårleg, er det freistande å setje prisane ned og la alt gå på sal for å halde på kundane. Og folket på si side syns det er trist å kvitte seg med trua sine gamle festplagg, det gjeld berre om å få kyrkja si godkjenning av at alt er ok sjølv om ein langt på veg er usamd med henne både i tru og moral.
Tydelegvis er denne bekreftinga viktig for båe partar. Kyrkja trur at ho er open og folkeleg når ho høvlar ned tersklane og ikkje stiller krav – mens det i realiteten dreiar seg om ei siste paternalistisk krampetrekning, ein siste illusjon av at det er veldig viktig for folk kva kyrkja meiner som eit slags moralsk overhus for folket. Den funksjonen har ho kanskje hatt, men det er ei patetisk sjølvforståing i vår tid. Rolla som den snille bekreftaren verkar kanskje tolerant og positiv, men er er ofte berre ein av dei meir subtile måtane å vere autoritær på. Politikarane og den gjengse folkemeininga smiler tilbake, men veit kvar makta eigentleg ligg og bruker henne mot kyrkja når det trengs.
Denne mentaliteten med nesten panisk gjensidig bekrefting er lite konstruktiv og skaper stagnasjon i møtet mellom tru og samfunn. Det som trengs, er ein ny vilje til sivilisert og venskapleg konfrontasjon. I ein slik atmosfære kan alle partar stå for sine overtydingar på ein fulldimensjonert og verkeleg open måte. Det inneber debatt, sakleg orientering om tru så vel som om vantru, overvinning av fordomar og, ikkje minst, ansvar og stillingstaking.
Kyrkja si viktigaste oppgåve no er å bidra til religiøs
ansvarleggjering av sine medlemer og forsåvidt heile folket. Er det så at mange syns det er viktig med ein kristen kulturarv, vel – så gjer noko med det! Det er ein kapital som må investerast og setjast i omløp og ikkje liggje og ruste på kistebotnen. Ubrukt religion blir borte til slutt, som alt anna. Aller verst er det når ein argumenter med ”vår kristne kultur” som eit aggressivt våpen mot andre religionar og framande i det heile, utan sjølv å ville ta trua si på alvor. Ynskjer du at kristen tru framleis skal kunne gjere seg gjeldande her til lands, vel – så ta sterkare del i kyrkja sitt religiøse liv. Kristendom er meir enn moral og ”verdiar”. Vil du ha fruktene, så ta vare på treet, sjølve trua og tilbedinga.
For å kome vidare, må ein kvitte seg med sentimentaliseringa av religionen både frå folket og kyrkja si side. Ei meir sakleg tilnærming er frigjerande for alle partar: Kva innber kristen tru og praksis, presentert objektivt og informativt? Korleis er den faktiske opplsutninga om dette i befolkninga? Kva val må gjerast?
Kyrkjeleg julfeiring handlar meir om realitetar enn om stemningar. Mitt juleynskje er at alle kjem seg ut av sengevarmen og heller tenkjer ansvarleg og handlingsretta. Også om religion. I det lange løp gjer det også stemninga betre.
«Høyr på meg, de som jagar etter rettferd, de som søkjer Herren! » (v 1)
Trøysteprofeten Jesaja talar til heile Israel, heile folket er i Guds plan og i Guds hand. Likevel apellerer profeten til dei i folket som høyrer, dei som har eit aktivt tilhøve til Gud. Å høyre er i Bibelen meir enn å registrere lydar og ord; det er å la seg forplikte, å lyde. Den totale mottakinga av ordet. «Høyr på meg!» – det går igjen som eit omkved i heile dette kapitlet, ja, i heile den profetiske bodskapen.
Nominell tru er ikkje nok. Du må sjølv involvere deg.
«Om ei mor kan gløyma, gløymer ikkje eg deg» (49, 15)
Guds intense lengt og kjærleik. Som alltid overvinn avstanden mellom oss og han; avstanden på grunn av at han også reagerer på vår urettferd og alt som er så nedrig i livet vårt.
Likevel bivrar Guds hjarte for oss. Kvar og ein av oss angår han, som om det skulle berre vere Gud og du i verda. Du blir aldri ein null i hans rekenskap, aldri berre ein «faktor» i hans prosjekt. Du forblir den unike personen du er, i Guds tankar.
Han har skapt deg. Han har sett deg. Det er gjort – han kan aldri gløyme deg. Hugs det.
«Så seier Herren: I nådens tid bønhøyrer eg deg» (49,8)
Nådens tid – det ordet er som ei stjerne, ei sol, eit ljos som strøymer rundt deg. Nådens tid – det er møtetida; når Gud og menneske står andlet til andlet, når mennesket er heilt ope, helt ned til botnen i seg, når Gud veit at no kan han nå inntil oss, no kan hjelpa takast i mot.
Nådens tid – når alt er mogeleg. Då gjeld det.
«No forkynner eg noko nytt, dulde ting som du ikkje veit om» (v 6)
Poenget er ikkje at bodskapen skal vere dunkel og uforståeleg. Men at han er uventa, at det ikkje er noko folket sjølve har tenkt ut eller eit orakel frå avgudane. Bodskapen om at Gud skal gripe inn og redde folket, samle det, reinse det, fornye det. At Messias, Herrens tenar, skal kome; Fredsfyrsten med fredsriket.
Den uhøyrde bodskapen – ordet som sprengjer alle våre dimensjonar og forventingar, ordet som openberrar at frelsa beror på Guds vilje og Guds makt, trass all vår nøling, vårt svik og vår resignasjon. Gud gir seg ikkje før han er i mål.
..frå 17. desember til jul er det eigne tekster i officiet (tidebønene). desse dagane syng ein dei store «O-antifonane» i vesperen…
«Ve den som trettar med sin skapar – eit krusbrot mellom krusbrot av jord» (v 9).
Vi kan gå i rette med Gud; kjempe med han, klage til han, ja klage på han – slik hans tenar Job gjorde det. Men det har den djupe og strie trua som føresetnad, underleg nok.
Noko anna er det manglande medvitet om at du har ein Skapar, at kvar fiber i deg og alt som er, er radikalt avhengig av han.
Det er drastisk å gløyme det.
«Ver oss nådig, Herre, vi ventar på deg!» (33,2)
Å tru er å vente, å vente er å tru. Dette går hand og hand i Bibelen. Vi ventar ikkje på Godot (Samuel Beckett); vi let oss ikkje fascinere av det absurde. Menneskeleg forventing er open mot det gode, det sanne, det vakre. Mot Gud. «Eg trur eg skal få sjå Gud i landet åt dei levande», seier salmisten.
Men slik forventinga er boren av tru, må trua leve i forventing. Tru ar aktiv tillit. Tru er å ikkje resignere, å ikkje bli kynisk, å ikkje la seg nøye med halvfullt mål. Tru er å ta den store sjansen.
«Når kongen råder med rettferd, og stormenn styrer med rett, då vert kvar av dei som ei livd mot vinden og som eit skjold mot styrtregn» (v 1)
Den orientalske despoten var eigenmektig og kaprisiøs; han gjorde det han sjølv fann for godt, anten det var i storsinn eller i vreide.
I Israel skulle fyrsten legge vekt på rett og rettferd. Det viktigste for eit samfunn er at det er eit rettssamfunn, med rettar som forpliktar alle og som gjeld for alle. Dette omfattar også omsorgen for dei fattige. Ja, Gud vaktar særleg over deira rett. Dåren er den som vil «la den sveltande sakna mat og den tyrstande vanta drikke» (v 6).
Det gode samfunnet er både rettsstat og veldferdsstat.
Hadde aldri trudd at eg, vestlandsfanden, skulle kome til å ha timar på Ullern! Men her er eg i dag (og var eg i går) og på torsdag; møter over hundre elevar, klassevis. Invitert for å svare på spørsmål om tru og katolsk kyrkjeliv.
Og timane går som ein røyk; vi held på langt inn i frikvartera! Alle slags spørsmål, veldig open atmosfære. Sunn erfaring for ein klosterbror. Unge menneske må ein vere ærleg med. No escape.
I ein pause på lærarrommet har eg fått høyre om den pedagogiske kvardagen for moderne «gymnas»-lærarar. Fagmetodikken blir meir og meir teknisk, humaniorafaga (som skjønnliteraturen) blir skvisa – og lærarjobben blir nedtyngd av kontorarbeid. Er dette bra? Noko av det eksistensielle ved læresituasjonen blir avssvekka, for både lærar og elev. Skuleleinga blir stadig meir skuleetatens og «systemetes» forlenga arm. Kva skjer?
«Vend om, de Israels søner, til han de fall så djupt i frå!» (31,6)
Fråfallet, apostasien. Det gjer ikkje noko inntrykk på oss lenger; heile den gamle, kristne verda har på sett og vis falle frå, både kollektivt og individuelt. Menneskets fridom inneber at det er mogeleg å falle frå, å bryte med trua, bryte med Gud.
Ei ærleg sak. Men samtidig noko djupt vemodig, ja, tragisk: -Éin gong var eg ein truande, no er eg det ikkje lenger, det er slutt.
Smak på det.
«Herren vil vera nådig mot deg når du ropar til han. Så snart han høyrer det, svarar han deg» (v 19)
Ord som dette byggjer bruer og opnar dører mellom Gud og menneske. Kor fjern han stundom synes for oss og kor sjeldan vi syns han svarar på alle dei bønene som stig opp til han frå massen av menneske i verda: -Han seier at han er ein Gud som høyrer og svarar.
Difor bed eg, difor tømer eg hjartet mitt for han; alt eg er, alt eg fryktar, alt eg vonar. Så snart han har høyrt det, har han teke saka på seg.
Det er nok.
» Då skal du bøyast og tala frå jorda, mulla fram dine ord frå støvet» (v 4)
Ord kling annleis i ein admjuk munn enn frå ein sjølvsikker. Berre dei prøvde orda kan romme sanning. For sanninga er større enn deg. Ho er ikkje di. Du er hennar gjest.
Du er menneske, du er jord. Det er i jorda Gud sår sitt sede. Bli det aller enklaste du kan bli, finn grunntoet i deg. Då blir det hald i orda dine.
fr Arnfinn Haram - Weblog 
Siste kommentarar